Tarihçe
GİRESUN İDADİSİNDEN GÜNÜMÜZE İNTİKAL EDEN YÜZ YILLIK EĞİTİM GELENEĞİ: TARİHİÇE-İ MEHMET AKİF ERSOY ORTAOKULU[1]
Giresun'da yüzyıllık eğitim geleneğine sahip yegane eğitim kurumu olan Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu 1869 tarihli Maarif nizamnamesine istinaden 1913 yılı Aralık ayının 5.günü Giresun İdadisi adıyla kurulmuştur. Kurulan bu okul şimdiki binanın bulunduğu yerde değildir. Okul ışık basımevi diye bilinen bu günkü adı Yeşilgiresun gazetesi olan binanın karşısında hizmet vermeye başlamıştır. İlk bina Bekirpaşa caddesindedir.
İdadiler (Lise) Osmanlının geleneksel eğitimin yanında batılı eğitim sistemini hayata geçirme projesi kapsamında oluşturulmuş okullardır. 1888 yılı sonrası II.Abdülhamid'in kararlarıyla taşradaki idadiler rüştiyelerle (ortaokul) birleştirilmiş ve eğitim süreleri 5 ve 7 yıl olarak belirlenmiştir. 7 yılllık idadileri bitirenlere Tam idadi diploması verilmiştir. Giresun İdadisinin 5 yıllık olduğu anlaşılmaktadır.[2]
Okul, 1916 yılında Kumyalı mıntıkasında camiinin yakınında bulunan ermenilere ait bir binaya taşınmıştır.
1923-1924 eğitim öğretim yılında ise şu an Giresun Lisesi olarak iş gören binanın bahçesindeki Milli Emlak'a ait bir binaya taşınmıştır.
1924—1925 eğitim öğretim yılında ise okul zeytinlik mahallesinde bulunan Jandarma Okuluna ait bir binaya yerleştirilmiştir. Bu tarihte okulun adı Giresun Orta Mektebi olmuştur.
1913 yılında eğitim öğretim faaliyetine başlayan Giresun İdadisinin ilk öğrencileri 5 yıllık rüştiye mezunlarından oluşan toplam 6 kişidir. Bu öğrencilerin isimleri okulumuzda var olan öğrenci kütük defterlerine göre Hasan Tahsin, Mehmet, Hüseyin, Mehmet, Lütfü ve Seyfeddin'dir. Söz konusu öğrencilerin isimlerinin yanına efendi sıfatı eklenmiştir. Babalarının isimlerine ise bey sıfatı ilave edilmiştir.
1920'li yıllara ait tasdikname defterlerinde ilginç bir ayrıntı dikkat çekicidir. Bu dönemde okullarda tek tip kıyafet uygulamasının hatırlatacak şekilde tüm öğrencilerin başlarında kalpak olduğu görülmektedir. Aynı zamanda öğrencilerin ceket giydikleri ve bazı öğrencilerin de kravat taktıkları dikkatlerden kaçmamaktadır.
1923 yılına ait Osmanlıca tasdikname defterine göre okulun ismi Giresun İdadisi olarak geçmektedir. Bu tarihte ortaokulun Giresun İdadisi bünyesinde faaliyet gösterdiği tasdikname defterinde kullanılan ifadelerden anlaşılmaktadır. Orta ikiden terk ya da ibtida-i ikmal (ilkokulu bitirmiş) vb. ifadelerle ortaokulun Giresun İdadisi uhdesinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu dönemde okutulan derslere bakıldığında çok geniş bir yelpazede tedrisat yapıldığı anlaşılmaktadır. Malumat-ı Diniyye, Malumat-ı Medeniyye, Hesap, Cebir, Tarih, Coğrafya, Kıraat, Sarf-Nahiv(Arapça Dil Bilgisi),Kur'an- Kerim maa Tecvid, Arabi, Farisi, Türkçe, Malumat-ı Fenni, Fransızca, Resim, Hatt, Tahrir, Mebadi-i Hikmet(Felsefeye Giriş), Mebadi-i Ulum-u Tıbbiye (Tıb Bilimlerine Giriş) ve Terbiye-i Maneviyye okutulan derslerden bazılarıdır. Bu dersler her sınıf düzeyinde farklı farklı okutulmaktadır.
Ders çeşitliliğine bakıldığında öğrencilerin,Arapça, Farsça ve Fransızca gibi dönemin geçerli dillerini öğrendikleri görülmektedir. Bu süreçte Avrupai dilin Fransızca olduğu hatırlanmalıdır. Nitekim o dönmelere ait eski fotoğraflar ve kartpostallarda egemen dilin Fransızca olduğunu görülecektir.
Din eğitimi noktasında ciddi bir mesafe alındığı bunun yanında tıb, matematik, fen gibi pozitif bilimlerin ihmal edilmediği anlaşılmaktadır.
Öğrencinin manen ve ruhen yükselmesi için resim, musiki ve terbiye-i maneviye eğitimlerinin de yer verildiği anlaşılmaktadır.
Öğrenci künye defterlerinde babanın sanatı veya memuriyeti özellikle istenmektedir. Aynı zamanda velinin öğrencinin babası olmama ihtimaline karşılık veli bölümü icat edilmiştir. Öğrencinin isminin yanında varsa mahlası da sorulmaktadır. Pederinin isminin yanında ne ile şöhret bulduğu da kayıtlara geçirilmiştir.
Giresun İdadisinin Orta mektebe dönüşmesi 1924 yılına denk gelir. O dönemin eğitim politikaları çerçevesinde Giresun eğitim ve öğretim işleri Trabzon iline bağlı olarak yürütülmektedir. Elimizde var olan o döneme ait diploma ve sınıf geçme defterlerinde onay makamı olarak Trabzon maarif müdürlüğü görülmektedir.
1924 yılından sonra Giresun'da idadi eğitimi verilmemektedir. Bu süreç 1946/47 eğitim öğretim yılı itibariyle merkez ortaokulu bünyesinde Giresun Lisesi'nin açılması ile yeni bir döneme girmiştir. Giresun Lisesi ve merkez ortaokulunun bir arada eğitim ve öğretime devam etmeleri 1966 yılına kadar devam etmiştir. Bu tarih aralığında okul Giresun Lisesinin bünyesinde bir kurum olarak iş ve işlemlerini yürütmüştür.
Okulumuz 1966/67 eğitim ve öğretim yılından itibaren Giresun Lisesi'nden ayrılarak Merkez Ortaokulu ünvanını tekrar almıştır.
Milli Eğitim ve Gençlik ve Spor Bakanlığının 20.05.1987 tarih ve 315/10358 sayılı yazıları ile okul isim değişikliğine bağlı olarak Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu adını almıştır.
18 Ağustos 1997 tarih ve 4306 sayılı yasa ile zorunlu eğitim 8 yıl olarak belirlenmiştir. Bu yasaya bağlı olarak okulumuz Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okuluna dönüştürülmüştür. Bu dönemde 1.sınıftan 8. Sınıfa kadar öğrenci alınmıştır.
222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Sonucu Türkiye'de zorunlu eğitim 12 yıla çıkarılmış ve ilk, orta ve lise eğitimleri 4+4+4 şeklinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme 2012/2013 eğitim ve öğretim yılında uygulama geçmiş ve okulumuz Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu olarak 5,6,7,8. sınıf düzeyinde öğrencileriyle eğitim faaliyetine devam etmiştir.
Merkez Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu zaman içerisinde ciddi değişimlere uğramıştır. Okul 1939 Erzincan depreminden ciddi olarak etkilenmiş ve bakım onarıma alınmıştır. Bu süreçte okulun öğrencileri eğitim ve öğretimlerine 6 aylığına Cumhuriyet ilkokulunda devam etmişlerdir.[3] Mevcut fotoğraflardan birinde okulun çatısının olmadığı görülmektedir ki bu fotoğrafın deprem sonrası bir tarihte çekilmiş olduğunu göstermektedir.
Okulun deniz kısmında bulunan kilisenin müştemilatından olan ev, beden eğitimi ve müzik derslikleri olarak kullanılmıştır. Öğrenci sayısının artmasına binaen tahminen 1971 yılında 4 katlı ek bina yapılmıştır. Bu binada kalorifer kazanı, anasınıfı, çok amaçlı salon, derslikler, fen ve bilgisayar laboratuvarları mevcuttur.
Okul 2014 yılında geniş bir tadilattan geçirilmiş, ek binanın çatısı değiştirilmiştir. Elektrik sistemleri ve merdivenler yenilenmiştir. 2015 yılında tüm sınıflar etkileşimli tahta ile donatılmış, 2017 yılında ise fiber internet bağlantısı gerçekleştirilmiştir.
Giresun İdadisi ile başlayan eğitim serüveni, merkez ortaokulu ile devam etmiş günümüzde ise Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu olarak varlığını sürdürmektedir. Bu süreçte okulun tutulan defterlerinde yaşanan değişiklikler öğrenci sayısını tam olarak tespit etmemize imkan vermemektedir. Yüzyıllık eğitim geleneğinde ortalama her yıl 100 öğrencinin mezun olduğu hesaba katılırsa yaklaşık onbin öğrencinin bu okulla iltisaklı olduğu anlaşılmaktadır. Bu sayıya tasdikname alan ve açıktan bitirenleri kattığımızda sayının çok daha fazla olduğunu söylemek mümkündür.
Giresun ve Türkiye'nin değişik bölgelerine yayılan binlerce mezunumuz siyasetten ekonomiye, akademik hayattan sanata kadar geniş bir yelpazede varlıklarını ifade edebilmektedirler.
[1]Bu Çalışma Mehmet Akif Ersoy Ortaokulu Müdürü Cemalettin Aydınoğlu tarafından okulun farklı dönemlerinde yazılmış tarihçelere yeni belge ve bulguların ilave edilmesi marifetiyle yeniden oluşturulmuştur. Bu süreçte okulun arşivlerinde bulunan 1915 ve 1920'li yıllara ait öğrenci künye defteri, mekteb-i mahsus imtihan cedvelleri ile tasdikname defterlerinin incelenmesi yoluna gidilmiştir. Okulumuzun yaşayan mezunları ile yüz yüze görüşülmüş ve çok değerli bilgileri derlenmiştir. Bu Eşhasın elinde bulunan bazı fotoğraflar tarihçesinin eksik kalan kısımlarını tamamlaması açısından önemlidir.
[2] Öztük, Cemil, DİA,C.21,S.465
[3] Bu bilgiler1337 Selanik Doğumlu Mehmet Öngen'den alınmıştır. Söz konusu şahıs Lozan mübadillerindendir. 1940 yılında Merkez orta okulu mezunudur. Yaşayan en eski öğrencimizdir.